Hợp tác với các thành phần tư nhân để củng cố các doanh nghiệp đối với chuỗi giá trị gạo bền vững

Giải quyết các vấn đề về chất lượng và truy xuất nguồn gốc

Gạo Việt Nam có chất lượng thấp và không ổn định. Trên thị trường xuất khẩu, chất lượng của gạo Việt Nam không cao bằng các nước khác trong khu vực sông Mekong.

Gạo Việt Nam cũng đang đối mặt với vấn đề truy xuất nguồn gốc. Các công ty gạo phụ thuộc rất nhiều vào môi giới gạo, do đó làm cho việc tìm lại nguồn gốc của gạo trở nên khó khăn, và giảm chất lượng gạo.

Hơn nữa, việc trồng lúa ở Việt Nam chủ yếu là với các hộ nông dân có diện tích gieo trồng thường là một phần tư, hoặc một phần sáu của diện tích canh tác lý tưởng. Với xu hướng thâm canh, sử dụng quá nhiều thuốc trừ sâu, cũng như thiếu kiến thức cần thiết để sản xuất gạo chất lượng cao, các hộ nông dân đang phải đấu tranh để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về chất lượng gạo trên thị trường. “Bên cạnh những thách thức liên quan đến lĩnh vực sản xuất nhỏ và thiếu kỹ năng tổ chức, họ cũng còn có tiếng nói yếu trong cuộc đàm phán. Điều này khiến họ trở thành các nhân vật dễ tổn thương nhất trong chuỗi giá trị lúa gạo.” Bà Minh chia sẻ.

Kinh doanh bao trùm như một giải pháp để giải quyết các vấn đề

Vào năm 2017, Rikolto bắt đầu một chương trình mới mang tên “Sự phát triển bền vững và chuỗi giá trị gạo cho các hộ nông dân sản xuất tại Việt Nam” ở Đồng Tháp và An Giang, vùng đồng bằng sông Cửu Long. Kinh doanh bao trùm là chiến lược can thiệp quan trọng dựa trên nguyên tắc “win-win plus”. Rikotlo và các đối tác thực hiện của chúng tôi tạo điều kiện cho sự tham gia và tăng cường lợi ích của tất cả các đối tác trong quan hệ kinh doanh. Chúng tôi xem kinh doanh bao trùm như quan hệ đối tác thương mại dựa trên các yếu tố tư nhân của chuỗi giá trị, chẳng hạn như các doanh nghiệp, tổ chức nông dân và người tiêu dùng để sản xuất và quảng bá các sản phẩm gạo, cung cấp tài nguyên và nhân lực đầu tư cho sản xuất gạo. Quan hệ đối tác toàn diện thúc đẩy sự hội nhập và tham gia của nông dân, đặc biệt các hộ nông dân sản xuất, và các tổ chức của họ vào chuỗi giá trị và tăng cường lợi ích lẫn nhau từ sự tham gia của họ, xét đến việc bình đẳng giới tính. Quan hệ đối tác toàn diện cũng tăng cường cam kết của nhà sản xuất và các doanh nghiệp để cung cấp thực phẩm “an toàn và lành mạnh” ra các thị trường nhằm cải thiện việc người tiêu dùng tiếp cận thực phẩm an toàn.

Sự tham gia của các đối tác tư nhân hợp tác kinh doanh bao trùm

Cuối năm 2018, Rikolto ký kết biên bản thỏa thuận song phương với Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Đồng Tháp (Sở NN & PTNT Đồng Tháp ) để hỗ trợ các tổ chức nông dân với các kỹ thuật về trồng lúa bền vững bằng cách sử dụng các tiêu chuẩn sản xuất lúa gạo bền vững (viết tắt là SRP).

Tân Bình, hợp tác xã của nông dân có trụ sở tại tỉnh Đồng Tháp, gia nhập chương trình gạo Rikolto vào năm 2018. Đây cũng là thời gian khởi đầu cho vụ mùa Đông – Xuân. Để chuẩn bị cho vụ mùa, hợp tác xã nông dân phải chịu trách nhiệm tiến hành phân tích đất và nước. Điều này đảm bảo rằng người nông dân đang làm theo các kỹ thuật SRP.

Nông dân cũng được đào tạo từ công ty Tân Hồng - thành viên của Tập đoàn Lộc Trời – tập đoàn gạo hàng đầu Việt Nam – về gạo SRP. Khóa học được tổ chức bởi Sở NN & PTNT Đồng Tháp – đối tác thực hiện của Rikolto. Sở NN & PTNT Đồng Tháp tiến hành khảo sát SRP đợt đầu cũng như các cuộc khảo sát thường xuyên ở giữa và cuối vụ mùa để kiểm tra có bao nhiêu tiêu chí nông dân đáp ứng. Sau đó, Tân Hồng sẽ tiến hành phân tích chất lượng lúa ở giai đoạn mua từ nông dân để kiểm tra việc sản xuất đáp ứng các tiêu chuẩn dự kiến. Một đóng góp đáng chú ý từ Tập đoàn gạo hàng đầu là việc hỗ trợ tài chính để : (1) mua quần áo bảo hộ cá nhân cho nông dân, (2) thu nhập các chất thải và chai thuốc trừ sâu, (3) xử lý / hoặc tái chế chất thải thuốc trừ sâu. 50 hố rác đang được xây dựng với sự giúp đỡ của Rikotlo. Sự hợp tác này gắn sát với tiêu chí 36 (trong tổng số 41 tiêu chí) đề cập về quản lý dịch hại để đảm bảo điều kiện sức khỏe và an toàn.

Mặt khác, vào tháng 12 năm 2018, Tập đoàn Phoenix – một trong những tập đoàn thương mại gạo hàng đầu thế giới – đã thiết lập thỏa thuận ban đầu (hợp đồng sơ bộ) với 2 hợp tác xã nông dân ở Đồng Tháp để mua trực tiếp gạo SRP.

Mùa vụ Đông 2018 – Xuân 2019 được coi là vụ trồng thử nghiệm đầu tiên cho Phoenix để kiểm tra các mô hình đầu tư và cũng là cơ hội để nông dân để bắt đầu giành được quyền sở hữu trong việc chủ động chế biến và bán các sản phẩm gạo của họ.

Cả Phoenix Global và Tập đoàn Lộc Trời đã cho thấy mối quan tâm ban đầu và những nỗ lực làm việc với nông dân trực tiếp thay cho hệ thống thu mua truyền thống thông qua các nhà môi giới gạo. Đây là một bước tiến lớn với mong muốn tang cường sự tham gia của các thể chế tư nhân trong chuỗi giá trị gạo. Điều này giúp thúc đẩy nông dân trong việc việc tiếp cận thị trường, và tăng cường sự ổn định trong sản xuất lúa gạo, là 2 yếu tố được kỳ vọng sẽ trở nên tốt hơn trong vài năm tới.

Điều này sẽ, đồng thời, giúp nông dân tham gia vào mối quan hệ cùng có lợi với các thành phần tư nhân – trong đó tất cả họ đều hưởng lợi ích về mặt tài chính và tất cả họ là một phần của quá trình chia sẻ thông tin và ra quyết định – để thiết lập chuỗi cung ứng bền vững hướng đến năm 2021.